Franz Kafkanin 1915te yayimlanan Dönüsüm adli öyküsü, yazarin, anlatim sanatinin doruguna ulastigi bir eseridir. Kücük burjuva cevrelerindeki yozlasmis aile iliskilerini en ince ayrintilarina kadar irdeleyen bu uzun öykü, ayni zamanda toplumun dayattigi, islevini coktan yitirmis kaliplara bilinc düzeyinde baskaldiran bireyin tragedyasini carpici bir bicimde dile getirir.
Kitabin Degisim olarak bilinen adinin gercekte Dönüsüm oldugu, ifadesini Ahmet Cemalin aciklamasinda bulur Gregor Samsanin bir sabah kendini yataginda bir böcek olarak bulmasi, salt bir degisim degil fakat baskalasimdir O, insanligini koruyarak bazi degisiklikler gecirmemistir; artik farkli bir canli türü olmustur.
Bu aciklama, Kafkanin eserini tanimlarken kullandigi ifadeyle de örtüsür Herkes, beraberinde tasidigi bir parmakligin ardinda yasiyor. Simdi hayvanlarla ilgili bunca sey yazilmasinin nedeni de bu. Özgür ve dogal bir yasama duyulan özlemin ifadesi. Oysa insanlar icin dogal yasam, insanca yasamdir. Ama bunu anlamiyorlar. Anlamak istemiyorlar. Insan gibi yasamak cok güc, o nedenle hic olmazsa kurgusal düzeyde bundan kurtulma istegi var... Hayvana geri dönülüyor. Böylesi, insanca yasamaktan cok daha kolay.
